نخستین همایش در باره گویشها و دبیره های کهن ایرانی

" از تورفان تا تیسفون"

ساختار یکجا زیستی ایرانیان در آنچه امروز گستره فرهنگی ایرانی نامیده میشود از ویژگی های برجسته ای برخوردار است که بخش های ناشناخته آن بیش از پیش با دانش های گوناگون از جمله شناختن گویشها و دبیره ها، فناوری و کشاورزی، باستان شناسی و ژنتیک در کنار دیگر داده های تاریخی آشکارتر میگردد.

بنا به آنچه اکنون پذیرفته شده است، گروه زبان ایرانی در شاخه هند و اروپایی جای داده شده و سپس به ریشه یابی آن پرداخته است.. ویژگی گروه زبانی گسترده هندو ایرانی ساختار آوایی و جغرافیایی آن است، سازه های زبانهای کهن ایرانی مانند اوستایی و سانسکریت به ویژه بسیار به هم نزدیک هستند. پارسی باستان (ایرانی باستان باختری) با مانندی بسیاربا این گویشها، با گوناگونی آوایی ویژه مشخص می شود. در میان پژوهش های اخیر، چندین نمونه به زبان‌های هندوایرانی در سرزمینهای شمال شرقی ایرانی و در هیمالیا از یک سو، و داده هایی از زبان های هندو ایرانی سرزمینهای ایران باختری به ویژه در نزد میتانی ها و هیتی ها از سوی دیگر، نشان می‌دهد که گروه‌ هایی از مهاجران که احتمالاً از آسیای میانه آمده‌اند، از آغاز هزاره دوم پیش از میلاد در سرزمینهای باختری ساکن شده‌اند. ، پژوهشها نشان داده است که پیش از درآیش گروهای مهاجر در نزد باشندگان این سرزمین، گویش آنها بیشتر به زبان هندی بوده است تا ایرانی.

همه این داده ها گواه بر پیچیدگی شناخت ساختار گویشها و دبیره های کهن ایرانی از مرزهای تورفان در ختن تا دل ایرانشهردر تیسفون دارد. دانشگاه جهانی کورش بزرگ افتخار دارد که بتواند با همکاری دانشوران کارآگاه در سراسر جهان گامی در شناخت و شکوفایی این یادمان چندین هزارساله بردارد. در همین راستا، نخستین همایش در باره گویشها و دبیره های کهن " از تورفان تا تیسفون" با شرکت 25 فرهیخته از سراسر جهان برگزار میشود. این همایش بنا به دشواریهای ناشی از بیماری همه گیر بگونه "هستنما " انجام و به امید اینکه همایش آینده با همکاری دانشگاه ملی تاجیکستان در شهر دوشنبه پایتخت جمهوری تاجیکستان برگزار گردد.

از سوی دانشگاه جهانی کورش بزرگ

مسعود میرشاهی

CGIOU، آکادمی ملی علمهای تاجیکستان، دانشگاه پاریس

درود بر شرکت کنندگان گرامی،

به نخستین همایش گویشها و دبیره های کهن ایرانی که از سوی دانشگاه جهانی کورش بزرگ که با همکاری آکادمی ملی علمهای تاجیکستان و دانشگاه ملی تاجیکستان برگزار میشود خوش آمدید.

در این همایش 25 ادیب و پژوهشگر از چندین کشور، ایران، افغانستان، امریکا، استرالیا، تاجیکستان، روسیه و نروژ شرکت کرده و گفتمان ها به زبان فارسی خواهند بود.

واژه ها و اصطلاحات

1. روند جهانی‌شوی و رشد نظام اصطلاحات و لغات تخصصی (بختیار رحمان‌اف، دانشیار دانشگاه دولتی آموزگاری تاجیکستان)

2. مقایسه بعضی از واژه‌های «شاهنامه»ی فردوسی به زبان شغنانی ، یکی از گروه زبان‌های پامیری (قربان محمداف س.خ دانشکده زبان ها ،دانشگاه دولتی طبی ختلان)

3. نظری به تحول واژۀ هومنیزم (شهباز کبیراف، دانشیار دانشگاه ملی تاجیکستان)

4. یک واژه دخیل در زبان پارسی دری "سده دهم و یازدهم" ، (جابراف عبدالقادر، دانشیار دانشگاه ملی تاجیکستان)

5. بررسی تغییرات معنایی چند واژه در گویش فرخار افغانستان (نیلوفر ناصری، دانشگاه تخار افغانستان)

وضع کنونی زبان و گویشهای ایرانی

1. تاجیکان چین و وضع کنونی زبان آنها (خورشید کبیراف، دانشیار دانشگاه ملی تاجیکستان)

2. سرنوشت یک گویش متروک ایرانی شرقی (فرنگیس شریف‌اوا، پروفسور دانشگاه ملی تاجیکستان)

3. خطر روبه زوال نهادن زبان اشکاشمی (دکتر ظریفه نظراوا ، مسکو، پژوهشگاه زبان‌های آکادمی علوم روسیه)

4. زبان‌های پامیری: راه رسیدن به سنت نوشتاری (پروفسور لیلا دادخدایوا، مسکو، پژوهشگاه زبان‌های آکادمی علوم روسیه)

5. وضع کنونی زبانهای بی دبیره در تاجیکستان،( دکتر سعادتشاه مترابیان دانشگاه ملی تاجیکستان)

6. اندیشه ها پیرامون تاثیر پذیری گویش های تاجیکی بدخشان از زبانهای پامیری، (دکتر عزیز میربابایوف، دانشگاه ملی تاجیکستان)

زبانهای کهن و آثار کهن

1. شهریاری آرمانی بنابر گاهان اوستا (دکتر محمود جعفری دهقی، استاد دانشگاه تهران و رییس انجمن ایران شناسی)

2. چند نکته در بارۀ قوم خْیَه‌آنی/ خْیَه‌آن در آثار باستان (پروفسور پروان جمشیدی ، فرهنگستان ملی تاجیکستان)

3. چگونه ریشه یابی واژه ها میتواند نماینگرساختارآنها باشد، نمونه واژهای " سکَرِنَ به چم زمین " و " پییری‌کَر به چم پیرامون" (فریدون جنیدی، بنیاد نیشابور، ایران)

زبان معیار و انتروپولوژی زبان

1. اصالت زبان معیار در زبان زندۀ مردم (دکتر صادق قربان‌اف، دانشیار دانشگاه ملی تاجیکستان)

2. قیاس واژه‌ های زبان معیار تاجیکی با لهجه جنوب تاجیکستان (دکتر نذر الله کریم‌اف، دانشیار دانشگاه ملی تاجیکستان)

3. آنتروپولوژی زبان در افغانستان (فریده احمدی دانشگاه اسلو، نروژ)

4. گویش شبانکاره در زبان فارسی ( منصور عزیزی ، ایران)

5. سخنی پیرامون سره گویی و سره نویسی( هومر آبرامیان ، استرالیا)

مسائل دستوری زبانهای ایرانی

1. نقش پسوند " وًِرٌ vara " در واژه سازی، (پروفسور سیف الدین میرزایوف، انستیتو زبان و ادبیات اکادمی ملی علمهای تاجیکستان-رودکی)

2. نقش پسوند -DON/-DUN در واژه سازی زبان یغنابی (سیف الدین میرزایوف، انستیتو زبان و ادبیات اکادمی ملی علمهای تاجیکستان-رودکی)

3. پارسی گویی و پارسی نویسی چونان نماد همبستگی ایرانی و دستور رضاخانی ( دکتر فرشید دلشاد ، امریکا)

4. خط فارسی ، نه عربی ( علی اکبر صمدی ، ایران)

5. دبیره، آفریده ایرانی ( بهروز تابش، آمریکا)